LAUREACI LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA
Styczeń 28. 01 WILLIAM BUTLER YEATS 75. rocznica śmierci – 1939
Nagroda Nobla w 1923 r.
Poeta i dramaturg irlandzki. Urodził się 13.06.1865r. Nagrodzony za “uduchowioną twórczość poetycką oddającą w najwyższej formie artystycznego ducha narodowego”. Utwory: Dramaty, Poematy, Wędrówki Osjana, Wizja, Wyspy na jeziorze.
Luty
21.02. MICHAIŁ ALEKSANDROWICZ SZOŁOCHOW
30. rocznica śmierci – 1984
Nagroda Nobla w 1965 r.
Prozaik i publicysta rosyjski. Urodził się 24.05.1965 r. Wyróżniony Nagrodą Nobla za “siłę artystyczną i prawdziwość epopei o dońskim kozactwie w przełomowych dla Rosji czasach” Autor utworów : Cichy Don, Los człowieka, Opowiadania znad Donu, Słowo o ojczyźnie, Zaorany ugór.
Marzec
25. 03. FRÉDÉRIC MISTRAL
100. rocznica śmierci – 1914
Nagroda Nobla w 1904 r.
Pisarz i poeta prowansalski. Urodził się 8.09.1830 r. Nagrodzony literacką Nagrodą Nobla za “świeżość i oryginalność utworów poetyckich, oddających prawdziwie ducha narodu”. W swoich utworach nawiązuje do kultury ludowej, starych legend i kronik. Autor epopei Miréio opowiadającej o religii, miłości i śmierci oraz autobiografii Pamiętniki i opowieści. Moje początki.
31. 03. OKTAVIO PAZ
100. rocznica urodzin – 1914
Nagroda Nobla w 1990 r.
Poeta i eseista meksykański. Zmarł 19.04.1998 r.. Uhonorowany Nagrodą Nobla za “namiętne pisarstwo z szerokimi horyzontami, cechującymi się inteligencją emocjonalną i humanistyczną uczciwością”. Autor utworów : Labirynt samotności, Lévi-Stauss albo nowa uczta Ezopa, Podpatrywanie Indii, Podwójny płomień : miłość i erotyzm, Poezje zebrane, Wciąż te same widzenia, Wokół kamienia słońca.
Kwiecień
13. 04. SEAMUS HEANEY
75. rocznica urodzin – 1939 r.
Nagroda Nobla w 1995 r.
Pisarz irlandzki. Nagrodzony za “dzieła o lirycznej piękności i etycznej głębi, które chwalą cuda dnia codziennego i żywią przeszłość”. Autor utworów : 44 [czterdzieści cztery] wiersze, Ciągnąc dalej ; nowe wiersze 1991-1996, Kolejowe dzieci : wiersze.
Maj
05.05. MAURYCE MAETERLING
65. rocznica śmierci – 1949
Nagroda Nobla w 1911 r.
Belgijski dramaturg, poeta i eseista. Urodził się 29.08.1862 r. Nagrodzony za “wielostronną działalność literacką, a w szczególności za utwory dramatyczne, wyróżniające się bogactwem wyobraźni i poetycką fantazją”. Autor utworów : Czar duszy, Gość nieznany, Inteligencja kwiatów, Ślepcy, Śmierć, Wielka tajemnica, Życie mrówek, Życie przestrzeni, Życie termitów, Życie pszczół .
06.05. HARYY MARTINSON
110. rocznica urodzin – 1904
Nagroda Nobla w 1974 r.
Powieściopisarz, poeta, dramaturg i malarz szwedzki. Zmarł 11.02.1978r. Wyróżniony Nagrodą Nobla za “twórczość, w której jest wszystko od kropli rosy po kosmos”. Autor utworów : Droga do Klockirke , Losy i ludzie, Poezje wybrane.
Czerwiec
03.06. FRANS EMIL SILLANPÄÄ
50. rocznica śmierci – 1964
Nagroda Nobla w 1939 r.
Powieściopisarz i nowelista fiński. Urodził się 16.09.1888 r. Uhonorowany Nagrodą Nobla za głębokie przeniknięcie w życie fińskich chłopów i wyborne opisanie ich obyczajów i więzi z przyrodą. Autor powieści Nabożna nędza i Słońce życia
10.06. SIGRID UNDSET
65. rocznica śmierci – 1949
Nagroda Nobla w 1928 r.
Norweska powieściopisarka i nowelistka. Urodziła się 20.05.1882 r. Wyróżniona Nagrodą Nobla za ” niezapomniany opis skandynawskiego średniowiecza”. Autorka utworów : Etapy I-II, Jenny, Krystyna, córkaLawransa – powieściowy cykl historyczny (Wieniec, Żona i Krzyż), Legenda o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu, Madame Dorothea, Młodość, Norwescy święci,Olaf, syn Auduna -powieściowy cykl historyczny, Pani Marta Qulie, Pani Marta Qulie, Propaganda katolicka, Szczęśliwy wiek, Wiga-Ljot i Wigdis.
11.06. YASUMARI KAWABATA
115. rocznica urodzin – 1899
Nagroda Nobla w 1968 r.
Zmarł 16.04. 1972 r. Prozaik i poeta japoński. Nagrodzony za “mistrzostwo pisarskie, które oddaje istotę japońskiej świadomości”. Autor utworów : Dziennik szesnastolatka,Głos góry,Jezioro, Kraina Śniegu, Kryształowa fontanna, Oczy w chwili śmierci, Ozdoby emocjonalne, Pieśń liryczna,Piękno i smutek, Ptaki i zwierzęta, Śpiące piękności, Tancerka z Izu, Tysiąc żurawi.
Lipiec
11.07. PÄR LAGERKVIST
40. rocznica śmierci – 1974
Nagroda Nobla w 1951r.
Poeta, prozaik, dramaturg i krytyk szwedzki.. Uhonorowany Nagrodą Nobla za “siłę artystyczną i absolutną niezależność sądów”. Autor powieści : Ludzie, Gość w rzeczywistości, Zawojowane życie, Barabasz, opowieści metafizycznych : Marianna, Pielgrzym, Sybilla, Ziemia święta, dramatów : Człowiek bez duszy , Dajcie ludziom żyć, Ostatni człowiek.
12.07. PABLO NERUDA
110. rocznica urodzin – 1904
Nagroda Nobla w 1971 r.
Poeta chilijski. Zmarł 23.09.1973r. Nagrodzony za “ poezję, która z nadzwyczajną siłą, wyrażała los całego kontynentu”. Utwory : Niech się zbudzi drwal, Oda do typografii, Pieśń powszechna, Poezje, Wyznaję, że żyłem .W polskich przekładach m.in. wybory poezji : Tam umarła śmierć, Winogrona i wiatr , Poezje wybrane.
13.07 WOLE SOYINKA
80. rocznica urodzin – 1934
Nagroda Nobla w 1986 r.
Prozaik, poeta i dramaturg nigeryjski tworzący w języku angielskim. Nagrodzony za “kształtowanie dramatu istnienia w szerokiej perspektywie kulturowej i z poetyckim kolorytem”. Autor takich sztuk jak : Cierpienia brata Jero, Mieszkańcy bagien Mocna krew , Plan Kongiego , Szaleńcy i specjaliści oraz powieści : Czas pogardy , Interpretatorzy; a także poezji wydanych m.in. w zbiorach : Czółenko w krypcie, Idanre i inne wiersze ,Kuranty ciszy..
14.07 ISAAC BASHEVIS SINGER
110. rocznica urodzin – 1904
Nagroda Nobla w 1978 r.
Pisarz amerykański, piszący w języku jidysz. Zmarł 24.07.1991r. Nagrodzony za “pełną uczucia sztukę prozatorską, która wyrastając z polsko-żydowskich tradycji kulturowych porusza jednocześnie odwieczne problemy”. Autor utworów takich jak : : Dwór, Kobieta, Król Pól, Mesjasz grzesznik, Na starość, Niewolnik, Rodzina Muszkatów, Spinoza z ulicy Rynkowej, Spuścizna, Szatan z Goraju, Szosza, Sztukmistrz z Lublina, Szumowiny, Śmierć Matuzalema i inne opowiadania, Urząd mojego ojca, Wrogowie, Zjawa.
21.07 ERNEST HEMINGWAY
115. rocznica urodzin – 1899
Nagroda Nobla w 1954 r.
Prozaik amerykański. Zmarł 2.07.1961r. Nagrodzony za utwór “Stary człowiek i morze”. Dzieła powszechnie znane, to m.in. : 49 opowiadań , Komu bije dzwon, Mieć i nie mieć, Pożegnanie z bronią, Rajski ogród, Ruchome święto, Słońce tez wschodzi, Śmierć po południu, Śniegi Kilimandżaro, Za rzekę w cieniu drzew, Zielone Wzgórza Afryki.
Sierpień
14.08 CZESŁAW MIŁOSZ
10. rocznica śmierci – 2004
Nagroda Nobla w 1980 r.
Polski prawnik, dyplomata, poeta, prozaik, eseista, historyk literatury i tłumacz. Urodził się 30.06.1911r. Nagrodzony Literacką Nagrodą Nobla za całokształt twórczości. Życiorys, wypowiedzi o Czesławie Miłoszu, wywiady, recenzje, teksty, bibliografię dzieł oraz opracowań naukowych poświęconych jego osobie można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej : www. milosz.pl
14.08. ELIAS CANETTI
20. rocznica śmierci – 1994
Nagroda Nobla w 1981 r.
Austriacki poeta i dramaturg. Urodził się 25.07. 1905 r. Nagrodzony za “utwory odznaczające się światopoglądowym bogactwem i siłą artystyczną” . Utwory : Auto de fé, Głosy Marakeszu, Gra oczu, Masa i władza, Myśli, Ocalały język, Pochodnia w uchu, Prowincja ludzka ; zapiski 1942-1972, Sumienie słów : eseje.
Październik
11.10. KARL GJELLERUP
95 rocznica śmierci – 1919
Nagroda Nobla w 1917 r.
Urodził się 2.06.1857 r. Pisarz duński, tworzący także w języku niemieckim, twierdzi, że prawdziwe zrozumienie znaleźć może jedynie w Niemczech.Nagrodzony za “różnorodną twórczość poetycką i wzniosłe ideały”. Autor m. in. takich utworów jak : Brunhilda, Minna, Młyn na Wzgórzu, Pielgrzym Kamanita, Wędrowcy świata.
12.10. ANATOLE FRANCE
90. rocznica śmierci – 1924.
Nagroda Nobla w 1921 r.
Powieściopisarz i krytyk francuski. Urodził się 16.04.1844r. Wyróżniony Literacką Nagrodą Nobla za “błyskotliwe osiągnięcia literackie wyróżniające się wykwintnością stylu, głębokim humanizmem i prawdziwie galijskim temperamentem”. Autor m.in. utworów wydanych w Polsce : Bogowie łakną krwi, Bunt aniołów, Historia komiczna, Gospoda pod Królową Gęsią Nóżką, Jokasta, Poglady księdza Hieronima Coignard, Wspomnienia mego przyjaciela, Zazulka, Zbrodnia Sylwestra Bonnard.
19.10 MIGUEL ASTURIAS
115 rocznica urodzin – 1899
Nagroda Nobla w 1967 r.
Pisarz i poeta gwatemalski. Zmarł 9.06. 1974 r. Nagrodę Nobla otrzymał za “wybitne osiągnięcia twórcze, u podłoża których leży zainteresowanie obyczajami i tradycją Indian Ameryki Łacińskiej”. W Polsce wydano jego utwory, m.in. : Bolesny piątek, Legendy gwatemalskie, Niejaka Mulatka.
22.10 DORIS LESSING
95 rocznica urodzin – 1919
Nagroda Nobla w 2007 r.
Pisarka brytyjska. W uzasadnieniu nagrody Królewska Szwedzka Akademia podała : “jest pisarką, której epicka proza pozostaje wyrazem kobiecych doświadczeń. Przedstawia je z pewnym dystansem, sceptycyzmem, ale tez z ogniem i wizjonerską siłą”. Znane w Polsce powieści to : Lato przed zmierzchem, Pamiętnik przetrwania , Piąte dziecko, Podróż Bena.
Listopad
09.11. IMRE KERTESZ
85 rocznica urodzin – 1929
Nagroda Nobla w 2002 r.
Pisarz i tłumacz węgierski żydowskiego pochodzenia. Przebywał w obozach koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau i Buchenwald. Wyróżniony Nagrodą Nobla za “powieści, które przeciwstawiają osobiste doświadczenie jednostki wobec brutalnej bezstronności historii”. Polskie przekłady powieści : Fiasko, Kadysz za nienarodzone dziecko, Los utracony – to tzw. “trylogia ludzi bez losu”
21.11. ANDRE GIDÉ
145. rocznica urodzin – 1869
Nagroda Nobla w 1947 r.
Pisarz francuski. Zmarł 19.02.1951r. Nagrodzony Literacką Nagrodą Nobla za “głębokie i znakomite artystyczne utwory, w których ludzkie problemy przedstawione są z nieustraszonym umiłowaniem przyrody i głęboką przenikliwością psychologiczną”. Najważniejszymi dziełami jego twórczości są: : Ciasna brama, Dziennik, Fałszerze, Immoralista i inne utwory, Jeżeli nie umiera ziarno, Lochy Watykanu, Symfonia pastoralna.
Grudzień
22.12. SAMUEL BECKETT
25 rocznica śmierci – 1989
Nagroda Nobla w 1969 r.
Irlandzki prozaik, dramaturg i eseista, tworzący w języku francuskim i angielskim. Urodził się 13.04.1906 r. Nagrodzony Nagrodą Nobla za to, że “w nowych dla dramatu i prozy formach ukazuje wzniosłość człowieka w jego skrajnym opustoszeniu”. Znane utwory pisarza to: Czekając na Godota, Dzieła dramatyczne, Końcówka, Molloy, Nowele, Watt, Wierność przegranej.
Grażyna Bilska
PiMBP Kłodzko